Anikó Ouweneel over haar rol als projectmanager ArtHelpdesk, het werven van kunstenaars en zaken maatjes, en wat we dit jaar voor ons netwerk in petto hebben.
Anikó is cultureel ondernemer: schrijver, curator, projectmanager, en vicevoorzitter van de Sándor A. Tóth Stichting.
De stichting is opgericht voor het beschermd erfgoed van haar grootvader als kubistisch expressionistisch schilder en een van de grondleggers van het avant-garde marionettentheater in Parijs in de jaren 1930. Anikó (co-)cureerde meer dan dertig kunsttentoonstellingen. Haar favoriete onderwerp is sacraliteit in de moderne of hedendaagse kunst.
ArtHelpdesk gaat alweer het derde projectjaar in. Hoe was het om in 2023 te beginnen?
Stichting ReconnAct nodigde mij uit om de rol van projectleider te vervullen. Mijn eerste
bijdrage bestond uit het positioneren van het project als een eigentijdse vorm van mecenaat.
Een vorm waarin zakelijke mentoren geen financiële steun geven, maar hun tijd, aandacht,
kennis en expertise. Deze betrokkenheid vormt de kern van de bijzondere wederkerigheid die
het project typeert: een uitwisseling van artistieke én ondernemende creativiteit.
Eenmaal aan de slag, begon ik mij te richten op kunstenaars die bouwen aan een kwalitatief
hoogstaand oeuvre. Kunstenaars die het potentieel hebben om het erfgoed van de toekomst
te creëren. Er kwam een specifieke doelgroep in beeld: de ‘early mid-career’ kunstenaars.
Zij hebben al een zekere bekendheid verworven, maar ervaren vaak moeite om van hun
autonome werk te leven. Vooral rond hun 35e, wanneer veel grote subsidiemogelijkheden
wegvallen, staan zij voor grote uitdagingen.
Als projectadviseur en kwartiermaker nodigde Coen Kranenberg de eerste groep zaken
maatjes uit en legde daarmee de basis voor het netwerk van betrokken mentoren waar we
vandaag de dag intensief mee samenwerken. Coen en ik overleggen regelmatig en werken
in goede samenwerking verder aan het project. Zijn rol als adviseur is van onschatbare
waarde. Zonder Coen en zonder de belangeloze bijdrage van de zakelijke mentoren zou dit
project niet zijn uitgegroeid tot wat het nu is.
Je hebt vele jaren ervaring als curator en cultureel ondernemer. Welke les die je hebt
geleerd vind je het belangrijkst om mee te nemen naar ArtHelpdesk?
Zelfs kunstenaars die al museale erkenning hebben verworven, ervaren vaak nog
uitdagingen op het gebied van ondernemerschap. Het vraagt een geheel andere vorm van
creativiteit om werk onder de aandacht te brengen en daadwerkelijk te verkopen. Daarbij
ontstaat er regelmatig een spanningsveld tussen de tijd en energie die nodig zijn voor
bijbanen, vaak onmisbaar voor het inkomen, en de toewijding die de autonome kunstpraktijk
vraagt. Deze patstelling zie ik vaak terug. Met dit project werken we aan
maatwerkoplossingen die echt aansluiten bij de praktijk en leefwereld van de kunstenaar.
Tegelijkertijd is er vanuit de zakelijke wereld veel bereidheid om mee te denken. Er is
oprechte bewondering voor kunstenaars die blijven volharden — die, ondanks soms
complexe financiële omstandigheden, blijven groeien en creëren. Die vasthoudendheid
werkt aanstekelijk.
Voor mij is persoonlijke betrokkenheid de kern van dit project. De ontmoetingen en
gesprekken tijdens atelierbezoeken of kennismakingen met potentiële zakelijke mentoren
geven me telkens weer nieuwe energie. Iedereen brengt een eigen verhaal en perspectief in,
en draagt op een unieke manier bij aan het geheel. Daarnaast vind ik het erg leuk om
inspirerende bijeenkomsten te bedenken en te organiseren, zoals fieldtrips, masterclasses,
intervisies of salons, en geniet ik ervan wanneer die momenten bruisen van kwaliteit, ideeën
en enthousiasme. Samen bouwen we aan een uniek collectief waarin museale kunst en
inventief ondernemerschap elkaar versterken.
Er doet dit jaar weer een diverse groep veelbelovende kunstenaars mee. Waar vind je
hen? En met welke factoren houd je rekening tijdens het maken van de selectie?
Ik bezoek regelmatig tentoonstellingen en galeries, en laat me graag inspireren via
Instagram. Onze alumni sturen soms ook geschikte kandidaten door. Daarnaast heb ik
contact met curator Ine van der Horn van Galerie Pouloeuff, die al tien jaar samenwerkt met
talentvolle, reeds afgestudeerde kunstenaars.
Ik nodig kunstenaars uit op basis van de kwaliteit van hun werk en probeer elk jaar een
diverse groep samen te stellen die verschillende disciplines binnen de beeldende kunst
vertegenwoordigt. Indien mogelijk, voeg ik ook een paar podiumkunstenaars toe. Daarbij
houd ik rekening met de thema’s die dat jaar relevant zijn voor de zakelijke mentoren die aan
het project verbonden zijn. Ook de persoonlijkheid van de kunstenaar speelt een belangrijke
rol: zij of hij moet openstaan voor begeleiding en in staat zijn om zich voor acht maanden
aan het traject te committeren. De kunstenaars die zijn aangesloten, stellen zich open en
nieuwsgierig op, doen actief mee aan onze gezamenlijke activiteiten en dragen zo hun
steentje bij aan het netwerk.
Wat zijn de kwaliteiten die je zoekt in een geschikt zaken maatje?
Onze zakelijke mentoren beschikken over ruime ervaring in de zakelijke wereld en hebben
uitstekende ondernemersvaardigheden. Elk van de mentoren brengt een uniek pakket van
kennis en expertise mee. Wat hen verbindt, is hun vermogen om goed te luisteren en de
juiste vragen te stellen. Ze zijn betrokken bij het succes van de kunstenaars die ze
begeleiden en hebben oprechte interesse in het laten bloeien van de kunstenaarspraktijk. Ze
fungeren als hoeders van de groei van de kunstpraktijken.
Dit jaar vindt er een bijzondere expositie plaats. Kun je alvast iets delen over wat we
kunnen verwachten?
Dit jaar treden we voor het eerst naar buiten met een eigen SALON, rond het thema: Define
Human. Het wordt een tentoonstelling, maar ook een open ontmoetingsplek waar kunst, het
project en het thema centraal staan. Iedereen is welkom — ongeacht achtergrond of
ervaring — om in een inspirerende en toegankelijke setting met elkaar in gesprek te gaan.
Met deze salon willen we een visueel visitekaartje afgeven aan Laren en de regio. Het thema
Define Human sluit aan bij wat we willen tonen: werk van hoge artistieke kwaliteit, zowel
technisch als inhoudelijk. De deelnemende kunstenaars verbeelden ieder op hun eigen wijze
wat het betekent om mens te zijn in deze tijd. Het thema raakt de existentiële vragen die de
kunstenaars bezighouden: van verwondering, schoonheid en hoop tot eenzaamheid en
verwarring en de verontrustende ontwikkelingen in onze wereld. Daarmee is de salon niet
alleen een kunsttentoonstelling, maar ook een plek voor reflectie, ontmoeting en
betekenisvolle gesprekken tussen bezoekers en makers.
De feestelijke opening vindt plaats op woensdag 2 juli en wordt verricht door Jan Rudolph
de Lorm, directeur Singer Laren.
Bezoekers zijn van harte welkom op donderdag 3 en vrijdag 4 juli, tussen 11.00 en 17.00 uur
in de Johanneskerk in Laren.
De volledige opbrengst van eventuele verkopen gaat naar de deelnemende kunstenaars.